Εφηβεία SOS: μπορεί ο έφηβος να παίρνει αποφάσεις;

Στην εφηβεία το θέμα « αποφάσεις » γίνεται ξαφνικά αυτοτελές κεφάλαιο. Η λήψη αποφάσεων είναι μία δεξιότητα που οι έφηβοι χρειάζονται να καλλιεργήσουν μιας και οι αποφάσεις που παίρνουν σε αυτή τη φάση της ζωής τους μπορεί να καθορίσουν το μέλλον τους. Δουλειά ή σπουδές, κάπνισμα, ναρκωτικά, πανεπιστήμιο, σχέσεις ή σεξ, είναι θέματα που οι έφηβοι καλούνται να διαλέξουν ή να απορρίψουν καθημερινά. Βοηθώντας ένα παιδί στην εφηβεία να μάθει να παίρνει σωστές αποφάσεις του δίνεις ένα προβάδισμα στην αντιμετώπιση του στρες, αφού οι συνέπειες των κακών επιλογών προκαλούν αρκετό άγχος. Δες πώς μπορείς με πέντε απλά βήματα να βοηθήσεις ένα παιδί στην εφηβεία να μάθει να κάνει παίρνει τις σωστές αποφάσεις για τη ζωή του.

Βήμα 1: Προετοίμασε τον εαυτό σου.
Το πρώτο βήμα έχει να κάνει με σένα, τον γονιό. Είσαι έτοιμη να αφήσεις το παιδί σου που είναι στην εφηβεία να παίρνει αποφάσεις; Πάρε λίγο χρόνο να το σκεφτείς καλά. Μπορεί να μην το νιώθεις τώρα, αλλά σίγουρα θα υπάρξει κάποια στιγμή που θα σε πληγώσει το ότι δε θα είσαι απαραίτητη στη διαδικασία λήψης κάποιων σοβαρών αποφάσεων για τη ζωη του. Τι θα κάνεις αν δε συμφωνείς με κάποια (ή με όλες) από τις αποφάσεις του; Και πως θα νιώσεις αν τελικά η απόφαση που πάρει – και με την οποία διαφωνούσες- αποδειχθεί η σωστή; Αντέχεις να ξέρεις ότι μπορεί να υπάρχει και χωρίς τη βοήθειάς ου; Όλα αυτά μπορούν να γίνουν η αιτία μελαγχολίας και αμφισβήτησης της μητρικής σου ικανότητας και, όταν αυτές οι σκέψεις και τα συναισθήματα σου «χτυπήσουν την πόρτα», είναι σημαντικό να θυμάσαι ότι κάνεις καλή δουλειά σαν γονιός και ότι το παιδί σου είναι τυχερό που σε έχει στη ζωή του.

Βήμα 2: Βοήθησε τον έφηβο να ταυτοποιήσει ένα πρόβλημα που απαιτεί την προσοχή του. Μίλησε ανοιχτά για το πρόβλημα και τέλειωσε τη φράση με μία ερώτηση: «Τί πιστεύεις ότι θα μπορούσες να κάνεις γι’ αυτό;» ή «Ποιες είναι οι επιλογές σου;». Βοήθησε τον έφηβο να λάβει υπόψη ορισμένες επιλογές που ίσως δεν είχε σκεφτεί πριν αλλά μην κάνεις ολόκληρη τη διεργασία στη θέση του.

Βήμα 3: Ενθάρρυνε τον έφηβο να αναλογιστεί προσεχτικά κάθε επιλογή.
Με το να δώσεις έμφαση στα υπέρ και τα κατά μπορείς να βοηθήσεις ένα παιδί στην εφηβεία να δει κάθε επιλογή σφαιρικά, ώστε να μπορέσει να πάρει τις σωστές αποφάσεις. Οι νεότεροι έφηβοι  (12- 14 ετών) συχνά δυσκολεύονται να δουν τη συνολική εικόνα μιας κατάστασης, με αποτέλεσμα να έχουν περισσότερη ανάγκη από βοήθεια σε σχέση με ένα 17χρονο παιδί. Ωστόσο, όλοι οι έφηβοι ανεξαιρέτως μπορούν να ωφεληθούν από τη στήριξη των γονιών τους. Φρόντισε να είσαι πάντα εκεί για να ακούς και να προσφέρεις τη βοήθειά σου ακόμα και όταν ο έφηβος έχει αναπτύξει τις απαραίτητες δεξιότητες για τη λήψη σωστών αποφάσεων.

Βήμα 4: Επέτρεψε στον έφηβο να πάρει αποφάσεις.
Βάλε φρένο στην παρόρμηση που σε κάνει να θέλεις να πεις: «Πιστεύω ότι θα έπρεπε να κάνεις…».

Σημείωση: Αν το παιδί σου στην εφηβεία είναι συνηθισμένο να παίρνεις εσύ τις αποφάσεις και δεν έχει μάθει να εκφράζει τις σκέψεις του σχετικά με τις διάφορες επιλογές του ώστε να αποφασίσει μόνο του, ίσως είναι καλή ιδέα να το ρωτήσεις αν πιστεύει ότι δεν του δίνεται η ευκαιρία να μιλήσει. Πολλές φορές, είναι χρήσιμο ο έφηβος να συζητάει για τις διάφορες επιλογές και να περιμένει μέχρι να του επιτραπεί η λήψη της απόφασης. Συνήθως, ακολουθούν μερικά λεπτά αμηχανίας μέχρι ο έφηβος να συνειδητοποιήσει ότι δεν θα επιλέξει ο γονιός γι΄ αυτόν και να πει, «Α, θέλεις να αποφασίσω εγώ. Δεν ήξερα ότι μπορούσα». Έτσι, το θέμα λύνεται προφορικά απλά επιτρέποντας στο παιδί να αποφασίσει.

Βήμα 5: Συζήτησε κι αξιολόγησε την απόφαση μαζί με τον έφηβο.
Απόφυγε να αντιμετωπίσεις την κατάσταση λες και πρόκειται για συνάντηση δουλειάς, αλλά παρόλα αυτά μίλησε με τον έφηβο γι’ αυτό που συνέβη ακόμη κι αν η έκβαση δεν ήταν η επιθυμητή. Συζήτησε σχετικά με το τί θα μπορούσε να κάνει διαφορετικά την επόμενη φορά και μην είσαι επικριτική μαζί του. Δώσε στον έφηβο ένα θετικό feedback και πες του ότι είσαι περήφανη που πήρε αυτή τη δύσκολη απόφαση.

Ακολουθώντας εσύ αυτά τα πέντε βήματα το παιδί σου στην εφηβεία θα μπορέσει να επεξεργαστεί τις σημαντικές αποφάσεις της ζωής του. Όσο κι αν η αρχή μοιάζει δύσκολη, σύντομα το παιδί θα μπορεί να ακολουθεί αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές χωρίς πολλή σκέψη με αποτέλεσμα να τονώνεται η εμπιστοσύνη στον εαυτό του και η ωριμότητά του.