Πάρε τα συναισθήματά σου στα …χέρια σου!

Το να παραδίνεσαι στο θυμό, την ανησυχία ή τη θλίψη μπορεί να αποβεί καταστροφικό. Υπάρχουν όμως τρόποι για να αναγνωρίζεις όσα νιώθεις και να τα αποδέχεσαι. Έλεγξε τα συναισθήματα και τις διαθέσεις σου, χωρίς να γίνεις  υποχείριό τους!

Η διαχείριση των διαθέσεών μας και ο έλεγχος των συναισθημάτων μας είναι από τις σημαντικότερες ικανότητες που μπορούμε να έχουμε στη ζωή μας. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι πρέπει να «θάβεις» τα συναισθήματά σου. «Εάν νιώθεις κάτι συγκεκριμένο, υπάρχει λόγος γι’ αυτό και πρέπει να το αναγνωρίσεις», λέει η Joan Harvey, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Νιούκασλ, η οποία ειδικεύεται στον τρόπο με τον οποίο οι διαθέσεις επηρεάζουν τη συμπεριφορά, και προσθέτει: «Όταν κάτι σε θυμώνει, σου προκαλεί άγχος ή αναστάτωση, κρίνεται σημαντικό να μπορείς να βάλεις τα πράγματα στη θέση τους και τη σωστή τους προοπτική. Ο θυμός μπορεί να σε οδηγήσει στην έκφραση ή πράξη ανόητων πραγμάτων. Επιπλέον, μπορεί να καταστείλει το μηχανισμό που ενεργοποιεί τις κοινωνικές αναστολές και να θέσει σε κίνδυνο άλλους ανθρώπους – είτε ψυχολογικό είτε σωματικό. Η ανησυχία και τα νεύρα μπορούν να σε βλάψουν ανεπανόρθωτα και η θλίψη μπορεί να σε ωθήσει να κλειστείς στον εαυτό σου και να σε εμποδίσει από το να κάνεις τα πράγματα που θέλεις. Οι τελευταίες έρευνες έχουν δείξει ότι η κακή διάθεση μπορεί να μειώσει ακόμη και τις αντιστάσεις του ανοσοποιητικού σου συστήματος».

Το πρώτο βήμα: Η συνειδητοποίηση

Αν και δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να σταματήσουμε την εμφάνιση μιας διάθεσης, μπορούμε να ελέγξουμε το χρόνο διάρκειάς της. Το πρώτο βήμα βασίζεται στη συνειδητοποίηση ότι έχουμε τη δύναμη για να ασκήσουμε αυτό τον έλεγχο. Η Fiona Harrold, σύμβουλος και συγγραφέας του Seven Rules of Success [Εφτά Κανόνες Επιτυχίας], έχει πάρει την απόφαση να μην αποδεχτεί ποτέ μια αρνητική διάθεση.

«Ορισμένοι άνθρωποι τονίζουν συνέχεια το πόσο σημαντικό γεγονός είναι να τιμάς τα συναισθήματά σου, να είσαι ουσιαστικά σκλάβος τους», σημειώνει η ίδια και συμπληρώνει: «Πιστεύω πραγματικά ότι μπορείς να μεταβάλεις τα συναισθήματά σου μέσα σε μια στιγμή. Είναι σημαντικό να δώσεις προσοχή σε αυτό που νιώθεις. Τη στιγμή, όμως, που θα το νιώσεις, πρέπει να κάνεις κάτι γι’ αυτό και όχι να το σκέφτεσαι διαρκώς. Τα συναισθήματα είναι πολύτιμα μόνο γιατί σου επιτρέπουν να ρωτήσεις “Γιατί νιώθω έτσι;”. Μην αφήνεις τον εαυτό σου να βουλιάξει μέσα σε αυτά». Μια τέτοια συνειδητοποίηση του ίδιου του εαυτού σου, σύμφωνα με το δρα Willem Kuyken, διευθυντή του Κέντρου για τις Διαταραχές της Διάθεσης στο Έξετερ, στη Μεγάλη Βρετανία, συνιστά το θεμέλιο λίθο στην προσπάθεια για τη διαχείριση των διαθέσεων: «Εάν συνέβη κάτι που σου προκάλεσε συναισθήματα απόρριψης ή θυμού, τότε πρέπει να το συνειδητοποιήσεις και να βγάλεις νόημα από αυτά που νιώθεις. Εάν σε έχει κυριεύσει μια κακή διάθεση και το σώμα σου είναι ένας στρόβιλος συναισθημάτων, πρέπει να υπάρξει ένας “δεύτερος εαυτός”, μια ήρεμη, αποστασιοποιημένη φωνή στο κεφάλι σου, που έχει επίγνωση του τι συμβαίνει – ακόμη και αν δεν μπορεί να το σταματήσει». Μια μελέτη στο Πανεπιστήμιο Ντιουκ της Βόρειας Καρολίνας, που στόχος της ήταν να βοηθήσει όσους διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο για καρδιακά επεισόδια να ελέγξουν την οξυθυμία τους, διαπίστωσε ότι η γραπτή καταγραφή των συναισθημάτων την ώρα που αυτά εμφανίζονται αποτελεί έναν αποτελεσματικό τρόπο για να αναπτύξεις μεγαλύτερη εσωτερική επίγνωση. Από τη στιγμή που τα έχεις γραμμένα στο χαρτί, μπορείς να προχωρήσεις στο επόμενο στάδιο.

Το δεύτερο βήμα: Η σωστή αποσυμπίεση

«Το επόμενο στάδιο είναι ότι μπορείς να πείσεις τον εαυτό σου να βγει από αυτή την κατάσταση. Από τη στιγμή που το σκέφτεσαι, μπορείς να επανεκτιμήσεις τα γεγονότα. Αμφισβητείς την αρχική ερμηνεία που έδωσες σε όσα συνέβησαν και τα τοποθετείς σε νέο πλαίσιο» λέει ο δρ. Willem Kuyken και εξηγεί: «Ο θυμός είναι το συναίσθημα που δυσκολευόμαστε περισσότερο να ελέγξουμε. Ενεργοποιείται όταν νιώθουμε απειλή – σωματική, ή στην αξιοπρέπειά μας, ή στην αυτοεκτίμησή μας. Μπορείς να αντικαταστήσεις την πρόταση “Με χτύπησε με το σαράβαλό του. Μπορούσε να με είχε σκοτώσει…” με την πρόταση “Ίσως δε με είδε ή είναι νευρικός οδηγός… Ευτυχώς, δεν έπαθε κανένας τίποτα”.

Από τη στιγμή που έχεις σταματήσει τον εσωτερικό διάλογο, χρειάζεσαι κάτι να σου αποσπάσει την προσοχή. «Το να αφεθείς στις διαθέσεις σου, όπως το να ξεσπάσεις σε κάποιον με βίαιο τρόπο για να ξεθυμάνεις ή να μείνεις σπίτι μόνη σου και να δεις μια λυπητερή ταινία, είναι το χειρότερο που μπορείς να κάνεις», επισημαίνει η Joan Harvey και διευκρινίζει: «Εάν νιώθεις λυπημένη, αγνόησε την ενστικτώδη σου αντίδραση να “κλαφτείς” και να μείνεις μόνη σου. Έτσι, το μόνο που θα πετύχεις είναι να νιώσεις περισσότερο μόνη και απομονωμένη, όταν βρίσκεσαι ήδη σε μια δυσάρεστη κατάσταση που σου απορροφά ενέργεια». Αντί για αυτό, αναζήτησε μια ενασχόληση που θα σε “ξυπνήσει” και θα αναγκάσει το σώμα να δραστηριοποιηθεί σε διαφορετικό επίπεδο. Η άσκηση αποτελεί την ιδανική λύση για τη μελαγχολία. Παρομοίως, αν είσαι θυμωμένη, μη βάλεις τις φωνές».

Το τρίτο βήμα: Κυριάρχησε στις διαθέσεις σου

Για να ξεπεράσεις μια διάθεση, βοηθά να φέρεσαι σαν να είσαι χαρούμενη. Ο Γάλλος φυσιολόγος δρ. Israel Waynbaum έχει διαπιστώσει ότι οι εκφράσεις του προσώπου ενεργοποιούν συγκεκριμένους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου, οι οποίοι επηρεάζουν τη διάθεση με διαφορετικούς τρόπους. Ακόμη και ένα ψεύτικο χαμόγελο παράγει ορμόνες που σταθεροποιούν την πίεση, βελτιώνουν την αναπνοή και μειώνουν τον πόνο. Εάν δεν ταιριάζουν στο χαρακτήρα σου η αλλαγή της κακής διάθεσης με το ζόρι ή η επίδειξη χαμόγελου ακόμη και όταν θες να κάνεις ακριβώς το αντίθετο, τότε ο δρ. Willem Kuyken προτείνει την πρακτική της μη-αντίστασης. Σύμφωνα με αυτήν, ούτε παραδίνεσαι στην ανεπιθύμητη συναισθηματική σου διάθεση ούτε της πηγαίνεις κόντρα. «Όταν καταλάβεις τι αισθάνεσαι και για ποιο λόγο, δεν πολεμάς τις σκέψεις σου, αλλά ούτε τις τροφοδοτείς περισσότερο. Παραμένεις επικεντρωμένη στη στιγμή και αφήνεις τα χειρότερα να περάσουν», εξηγεί ο ίδιος και συμπληρώνει: «Ίσως αναγνωρίσεις ότι νιώθεις πράγματι λίγο θυμωμένη ή στενοχωρημένη, αλλά δεν πρέπει ούτε να αντισταθείς σε αυτή τη επίγνωση ούτε να πυροδοτήσεις τη δημιουργία περισσότερων αρνητικών ή θλιβερών σκέψεων. Αντί για αυτό, δέξου το πώς νιώθεις και άφησέ το να περάσει».