Διαλογισμός: τα οφέλη του στην υγεία

Ο διαλογισμός μπορεί για πολλούς να είναι συνδεδεμένος με θρησκευτικούς σκοπούς, όμως τα οφέλη του περιλαμβάνουν την εκτεταμένη σωματική και πνευματική χαλάρωση. Χάρη στην ηρεμιστική του δράση, λέγεται ότι ο διαλογισμός προστατεύει από πολλά προβλήματα υγείας που συνδέονται με το στρες.

Ο στόχος του διαλογισμού είναι η εστίαση της προσοχής και η γαλήνη του μυαλού. Σε γενικές γραμμές, ο διαλογισμός πραγματοποιείται καλύτερα σε ένα ήσυχο μέρος με λίγους περισπασμούς.
Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη διαλογισμού, το καθένα από τα οποία περιλαμβάνει ξεχωριστές τεχνικές. Ο υπερβατικός διαλογισμός, για παράδειγμα, ενθαρρύνει την επανάληψη μιας λέξης ή μιας φράσης (γνωστό ως «μάντρα»), ενώ το τάι τσι (tai chi) θεωρείται μια μορφή κινούμενου διαλογισμού.

Γιατί να κάνεις διαλογισμό;
Σύμφωνα με τους υποστηρικτές, τα οφέλη του διαλογισμού συμπεριλαμβάνουν την ανακούφιση από το στρες και το άγχος, τη διαχείριση του πόνου, τη βελτίωση της διάθεσης και των συμπτωμάτων της κατάθλιψης, αλλά και τη βελτίωση του ύπνου.
Σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Συμπληρωματικής και Εναλλακτικής Ιατρικής, δεν έχει γίνει ακόμη κατανοητός ο τρόπος με τον οποίο ο διαλογισμός επιδρά στην υγεία. Πιστεύεται ότι μειώνει τη δραστηριότητα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος (το οποίο ευθύνεται για την αύξηση των καρδιακών παλμών και του ρυθμού της αναπνοής όταν βρίσκεσαι σε κατάσταση στρες) και διεγείρει τη δραστηριότητα του παρα-συμπαθητικού νευρικού συστήματος (το οποίο ευθύνεται για τη μείωση των καρδιακών παλμών και του ρυθμού της αναπνοής).

Τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία υποστηρίζουν ότι ο διαλογισμός προσφέρει τα παρακάτω οφέλη στην υγεία:

1) Πρόληψη καρδιοπαθειών
Ο διαλογισμός μπορεί να ενισχύσει την υγεία της καρδιάς και να μειώσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2004. Η αναφορά υποστηρίζει ότι η διαλογιστική πρακτική χαμηλώνει την πίεση και αποσυμφορίζει από το ψυχοκοινωνικό στρες.

2) Διαχείριση του πόνου
Αρκετές μελέτες δείχνουν ότι ο διαλογισμός βοηθάει στην καλύτερη διαχείριση του πόνου. Για παράδειγμα, μια μελέτη του 2010 βρήκε ότι μια σύντομη εκπαίδευση στον γνωστικό διαλογισμό μειώνει σημαντικά την ευαισθησία στον πόνο, ενώ μια άλλη μελέτη του ίδιου έτους υποστηρίζει ότι ο διαλογισμός αυξάνει την πυκνότητα σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου που συσχετίζονται με τη ρύθμιση του πόνου και τα συναισθήματα. Προηγούμενες μελέτες δείχνουν ότι ο διαλογισμός μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση από τον πόνο άτομα με χρόνιες καταστάσεις πόνου, όπως φιμπρομυαλγία και πόνο στη μέση.

3) Καλύτερη μνήμη
Σε μια μελέτη που εκπονήθηκε το 2009, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι η πρακτική του διαλογισμού συσχετιζόταν με βελτιωμένη απόδοση σε δραστηριότητες που έβαζαν σε δοκιμασία την οπτική μνήμη. Σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης, τα πορίσματα υποδεικνύουν ότι ο διαλογισμός θα μπορούσε να είναι βοηθητικός στη θεραπεία της απώλεια μνήμης (ένα κοινό πρόβλημα στα άτομα με νόσο του Αλτσχάιμερ).

4) Θεραπεία κατάθλιψης
Ο διαλογισμός μπορεί να βελτιώσει τη διάθεση των ατόμων που πάσχουν από κατάθλιψη, υποστηρίζει πιλοτική μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2009. Στην έρευνα 28 ατόμων με κατάθλιψη, οι επιστήμονες βρήκαν ότι όσοι συνδύαζαν τη συμβατική τους αγωγή μαζί με γνωστική θεραπεία με βάση τον στοχασμό, παρουσίαζαν μεγαλύτερη βελτίωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης (συγκριτικά με όσους λάμβαναν αποκλειστικά τη συμβατική θεραπεία).
Η γνωστική θεραπεία με βάση τον στοχασμό είναι μια θεραπευτική προσέγγιση που συνδυάζει τον γνωστικό διαλογισμό με τη γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία.

Ο διαλογισμός βοηθά, αλλά δε θεραπεύει
Εξαιτίας της έλλειψης επιστημονικής βάσης σχετικά με τα οφέλη του διαλογισμού στην υγεία, είναι σημαντικό να μην βασίζεσαι αποκλειστικά στον διαλογισμό για τη θεραπεία ή την πρόληψη οποιουδήποτε ιατρικού προβλήματος.
Τα άτομα με χρόνιες παθήσεις θα πρέπει να συμβουλεύονται πάντα τον γιατρό τους προτού ξεκινήσουν την πρακτική του διαλογισμού.