Όσο δυσάρεστο σου είναι να συζητάς για τη δυσκοιλιότητα, άλλο τόσο ενοχλητικό είναι σαν πρόβλημα. Είτε σαν προσωρινό, είτε σαν χρόνιο πρόβλημα, ο καθένας μας μπορεί να αντιμετωπίσει κάποια στιγμή στη ζωή του τη δυσκοιλιότητα, παρότι οι πιο ευάλωτες ομάδες είναι κυρίως οι γυναίκες και οι ηλικιωμένοι.
Η δυσκοιλιότητα είναι το αποτέλεσμα της δυσκολίας ή της ελάττωσης της συχνότητας των περισταλτικών κινήσεων του εντέρου. Ο φυσιολογικός χρόνος αυτών των κινήσεων ποικίλλει σε κάθε άνθρωπο. Σε ορισμένα άτομα, η εντερική λειτουργία πραγματοποιείται τρεις φορές τη μέρα, ενώ σε άλλους μία με δύο φορές την εβδομάδα. Για παράδειγμα, η απουσία εντερικής λειτουργίας για πάνω από τρεις μέρες θεωρείται ένα μεγάλο χρονικό διάστημα πέρα από το οποίο τα κόπρανα γίνονται πιο σκληρά με αποτέλεσμα να περνούν με μεγαλύτερη δυσκολία. Κριτήριο για τη δυσκοιλιότητα αποτελεί και η δυσκολία κατά την κένωση, καθώς και το βάρος και η σύσταση των κοπράνων (αν η αφόδευση είναι επώδυνη και τα κόπρανα μοιάζουν με μικρές σκληρές μπαλίτσες, τότε η δυσκοιλιότητα έχει χτυπήσει την πόρτα σου).
Για να καταλάβεις αν έχεις δυσκοιλιότητα , θα πρέπει να παρουσιάζεις δύο ή περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 3 μηνών:
- Επίπονη αφόδευση
- Σκληρά κόπρανα
- Αίσθημα μη πλήρους κένωσης
- Αίσθημα απόφραξης του ορθοπρωκτικού σωλήνα
- Ανάγκη μηχανικής υποβοήθησης της κένωσης
- Απουσία μαλακών κοπράνων
- Απουσία επαρκών κριτηρίων για διάγνωση Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου
Τί προκαλεί την δυσκοιλιότητα;
Η δυσκοιλιότητα συνήθως οφείλεται περισσότερο σε μια διαταραχή της λειτουργίας του εντέρου παρά σε κάποιο δομικό πρόβλημα. Τα συνηθέστερα αίτια είναι:
- ανεπαρκής πρόσληψη νερού
- ανεπαρκής ποσότητα φυτικών ινών στη δίαιτα
- διακοπή της φυσιολογικής δίαιτας ή ρουτίνας, πχ. με τα ταξίδια
- ανεπαρκής σωματική δραστηριότητα και άσκηση, ή καθιστική ζωή
- πρόσληψη μεγάλης ποσότητας γαλακτοκομικών προϊόντων
- στρες
- ανεκπλήρωτη τάση για κένωση εξαιτίας του πόνου των αιμορροΐδων
- κατάχρηση καθαρτικών ή σκευασμάτων που μαλακώνουν τα κόπρανα τα οποία μακροπρόθεσμα αποδυναμώνουν του μυς του εντέρου
- υποθυρεοειδισμός
- νευρολογικές παθήσεις (π.χ. νόσος του Πάρκινσον, σκλήρυνση κατά πλάκας)
- κατανάλωση αντιόξινων φαρμάκων που περιέχουν ασβέστιο
- φαρμακευτικά σκευάσματα (ειδικά ισχυρά παυσίπονα, όπως ναρκωτικά, αντικαταθλιπτικά ή χάπια σιδήρου)
- κατάθλιψη
- διατροφικές διαταραχές
- σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
- εγκυμοσύνη
- καρκίνος του ορθού
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η δυσκοιλιότητα οφείλεται στην έλλειψη της καλής νευρικής και μυϊκής λειτουργίας του εντέρου.
Πάρε τα μέτρα σου για την πρόληψη και την ανιμετώπιση της δυσκοιλιότητας
Υπάρχουν αρκετά πράγματα που μπορείς να κάνεις για την πρόληψη της δυσκοιλιότητας. Είναι οι ίδιες συνήθεις με αυτές που θα σε βοηθήσουν να την αντιμετωπίσεις. Αυτά που μπορείς να κάνεις λοιπόν είναι:
- Ακολούθησε μια ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες. Καλές πηγές φυτικών ινών είναι: τα φρούτα (δαμάσκηνα, σύκα, ακτινίδια), τα λαχανικά, τα όσπρια και τα ανεπεξέργαστα δημητριακά και το ψωμί (ιδιαίτερα το πίτουρο). Οι φυτικές ίνες και το νερό βοηθούν στη διέλευση των κοπράνων από το ορθό.
- Μην αποκλείεις την κατανάλωση λιπαρών, και κυρίως ελαιολάδου από τη διατροφή σου.
- Πιες 1,5 με 2 λίτρα νερό και άλλα υγρά κατά τη διάρκεια της μέρας (εκτός κι αν η πρόσληψη υγρών είναι περιορισμένη λόγω κάποιας άλλης πάθησης). Προσοχή στα υγρά που περιέχουν καφεΐνη και στα αναψυκτικά που τείνουν ν’ αφυδατώσουν τον οργανισμό. Ίσως χρειαστεί ν’ αποφύγεις την κατανάλωσή τους ώσπου να επανέλθει το έντερο στην κανονική του λειτουργία. Ορισμένα άτομα χρειάζεται ν’ αποφύγουν το γάλα, γιατί τα γαλακτοκομικά προϊόντα επιδεινώνουν την κατάστασή τους. Πολύ καλά αποτελέσματα έχει η κατανάλωση ζεστών ροφημάτων το πρωί.
- Ασκήσου τακτικά.
- Πήγαινε στο μπάνιο κάθε φορά που αισθάνεσαι την ανάγκη. Το ιδανικό είναι να αποκτήσεις ένα σταθερό πρόγραμμα και να πηγαίνεις στην τουαλέτα κάθε μέρα την ίδια ώρα.
- Αν χρειάζεται, πάρε ένα ήπιο καθαρτικό ή ένα σκεύασμα που μαλακώνει τα κόπρανα (όπως το γάλα της Μαγνησίας). Μην χρησιμοποιείς καθαρτικά για περισσότερο από δύο εβδομάδες χωρίς την έγκριση του γιατρού γιατί η κατάχρηση αυτών των σκευασμάτων μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα.
Ναι ή όχι στα φάρμακα για τη δυσκοιλιότητα;
Για την αντιμετώπιση της χρόνιας δυσκοιλιότητας η φαρμακευτική αγωγή είναι απαραίτητη αι μάλιστα αν την ξεκινήσεις νωρίς τόσο καλύτερα θα είναι τα αποτελέσματα της. Τα μέτρα που αναφέρονται παραπάνω μπορούν να σε ανακουφίσουν από κάποια περιστασιακά επεισόδια δυσκοιλιότητας, αλλά δύσκολα θα δώσουν λύση στα χρόνια προβλήματα. Συμβουλέψου το γιατρό σου.
Μπορεί η δυσκοιλιότητα να είναι επικίνδυνη για την υγεία;
Στη συντριπτική πλειοψηφία η δυσκοιλιότητα δεν οφείλεται σε κάποιο οργανικό αίτιο ούτε αποτελεί σύμπτωμα απειλητικό για τη ζωή.
Όμως, σε ένα ποσοστό 10-15% των ατόμων με δυσκοιλιότητα, αυτή μπορεί να οφείλεται σε κάποια οργανική βλάβη η οποία να προκαλεί στένωση του αυλού του παχέος εντέρου και για το λόγο αυτό να δυσχεραίνει την αποβολή των κοπράνων (ή και των αερίων ακόμη). Συνηθέστερο αίτιο για την μικρότερου ή μεγαλύτερου βαθμού στένωση του αυλού αποτελεί ο καρκίνος του παχέος εντέρου, σπανιότερα δε άλλες παθολογικές καταστάσεις (π.χ. μεγάλοι πολύποδες, εκκολπώματα, ειδικού τύπου φλεγμονές του παχέος ή και του λεπτού εντέρου κ.α.). Για τον αποκλεισμό αυτών των ενδεχόμενων θα πρέπει το άτομο ε δυσκοιλιότητα να υποβληθεί στον ενδεικνυόμενο, ανάλογα με την περίπτωση, έλεγχο. Βασική εξέταση ελέγχου είναι η κολονοσκόπηση ή ακόμη και άλλες εξετάσεις που ο γιατρός θεωρεί αναγκαίες.
Γενικά, συνιστάται διερεύνηση για πιθανό οργανικό αίτιο δυσκοιλιότητας σε:
- Άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω
- Πρόσφατη και με σχετικά απότομη έναρξη δυσκοιλιότητας
- Παρουσία αίματος στα κόπρανα
- Εμφάνιση συμπτωμάτων «συναγερμού» (αναιμία, ίκτερος, σημαντική απώλεια βάρους)
Εάν έχεις κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα πρέπει να συμβουλευτείς αμέσως το γιατρό.