Η σχέση μητέρας – κόρης είναι σύνθετη και πολυδιάστατη. Ορισμένες μητέρες και κόρες είναι κολλητές φίλες, ενώ άλλες μιλάνε μια φορά στο τόσο. Κάποιες βλέπονται μια φορά την ημέρα, άλλες μία φορά την εβδομάδα, ενώ άλλες ζουν μακριά σε άλλη πόλη ή άλλη χώρα. Ορισμένες λογομαχούν συστηματικά, ενώ άλλες αποφεύγουν τις εντάσεις. Κάποιες συζητούν για τα πάντα, ενώ άλλες έχουν μόνο μυστικά.
Χωρίς αμφιβολία, κάθε σχέση μητέρας – κόρης έχει μια δόση από όλα αυτά τα στοιχεία και επίσης έχει τα σκαμπανεβάσματά της, όσο καλή ή δύσκολη κι αν είναι. Στις συναντήσεις με μητέρες και κόρες στο ιδιωτικό της στούντιο, η Roni Cohen-Sandler, Ph.D, ψυχολόγος και συγγραφέας του I’m Not Mad, I Just Hate You! A New Understanding of Mother-Daughter Conflict , εντοπίζει τρία βασικά παράπονα που κάνουν οι κόρες για τις μαμάδες τους: οι μαμάδες προσπαθούν να τις νουθετήσουν, είναι υπερβολικά επικριτικές, ή πολύ απαιτητικές μαζί τους. Από την πλευρά των μαμάδων, αντίστοιχα, το παράπονο είναι ότι οι κόρες τους δεν τις ακούνε, κάνουν κακές επιλογές και δεν έχουν χρόνο γι’ αυτές.
Όποια κι αν είναι η σχέση σου με τη μητέρα σου ή την κόρη σου, υπάρχει πάντα περιθώριο για βελτίωση. Μάθε πώς θα καλυτερεύσεις την επικοινωνία και την επαφή και θα περιορίσεις τις αντιπαραθέσεις.
- Κάνε το πρώτο βήμα
Μην περιμένεις από τον άλλο να κάνει την πρώτη κίνηση γιατί έτσι η σχέση θα φτάσει σε αδιέξοδο, λέει η Linda Mintle, Ph.D, ψυχολόγος με ειδίκευση στον γάμο και την οικογένεια και συγγραφέας του I Love My Mother, But… Practical Help to Get the Most Out of Your Relationship. «Σκέψου πώς αισθάνεσαι μέσα στη σχέση και τι μπορείς να κάνεις εσύ για να την αλλάξεις».
- Θέσε ρεαλιστικές προσδοκίες
Συμβαίνει συχνά στη σχέση μητέρας – κόρης να έχουν εξιδανικευμένες προσδοκίες η μία για την άλλη. Για παράδειγμα, τα παιδιά συνήθως πιστεύουν από μικρή ηλικία ότι η μαμά τους θα είναι πάντα τρυφερή και παρούσα. Όταν τα παιδιά της ήταν μικρά, η Mintle συνειδητοποίησε ότι συνέβαλε στην ενίσχυση αυτής της πεποίθησης διαβάζοντάς τους παραμύθια πριν τον ύπνο για μια μαμά κουνέλα που έσωζε το μικρό της κάθε φορά που εκείνο έμπλεκε σε παράτολμες περιπέτειες και δοκίμαζε μια επικίνδυνη δραστηριότητα, όπως την ιστιοπλοΐα ή την ορειβασία. Αντίστοιχα, μια μαμά μπορεί να πιστεύει ότι για την κόρη της θα αποτελεί πάντα την πρώτη προτεραιότητα.
- Επικοινώνησε
Η έλλειψη επικοινωνίας είναι μια συνηθισμένη πρόκληση στη σχέση μητέρας – κόρης. «Μπορεί να είναι και να αισθάνονται τόσο κοντά με ορισμένους τρόπους που να πιστεύουν ότι γνωρίζουν το πώς αισθάνεται η άλλη με αποτέλεσμα να μην επικοινωνούν», λέει η Cohen-Sandler. Ή να επικοινωνούν με δυσκολία, δηλαδή μην τολμώντας να μιλήσουν ή μία στην άλλη, γεγονός που οδηγεί σε πληγωμένα αισθήματα και μπλοκαρισμένη σχέση.
Επειδή ούτε οι μαμάδες ούτε οι κόρες είναι μέντιουμ, το καλύτερο είναι να είσαι ξεκάθαρη και να λες ψύχραιμα αυτό που αισθάνεσαι. Επιπρόσθετα, θυμήσου να «εκφράζεις την άποψή σου από καρδιάς και με ευγενικό τρόπο». Για παράδειγμα, αν η μαμά σου σού συμπεριφέρεται λες και είσαι μωρό, πες της απλά: «Μαμά, δεν με αντιμετωπίζεις σαν ενήλικα».
- Μάθε να ακούς προσεχτικά
Όταν είσαι ενεργή ακροάτρια «συλλογίζεσαι αυτά που λέει ο άλλος», αντί να υποθέτεις απλώς ότι τα γνωρίζεις ήδη, λέει η Cohen-Sandler. Και όταν συλλογίζεσαι αυτά που λέει η μαμά σου ή η κόρη σου, της στέλνεις το μήνυμα ότι την ακούς και την καταλαβαίνεις.
Κάτι άλλο σημαντικό είναι να ακούς «τα συναισθήματα που εμπεριέχονται στο μήνυμα», τα οποία αποτελούν συχνά το πραγματικό μήνυμα. Για παράδειγμα, αν η μαμά πει «Έχεις γίνει χαλί να σε πατήσουν», η κόρη ακούει ότι η μητέρα της την επικρίνει σκληρά (και δεν την αποδέχεται όπως είναι), ενώ αυτό που εννοούσε η μαμά είναι: «Αισθάνομαι τόσο προστατευτικά απέναντί σου γιατί εσύ δεν προστατεύεις τον εαυτό σου».
- Διόρθωσε άμεσα το λάθος
«Μία από τις βασικές αρχές για έναν υγιή κι επιτυχημένο γάμο, είναι η γρήγορη επιδιόρθωση του προβλήματος», λέει η Mintle. Τα υγιή ζευγάρια δεν αποφεύγουν τη σύγκρουση, αλλά συνειδητοποιούν ότι είναι αναπόφευκτη και την αντιμετωπίζουν με αποφασιστικότητα. Αυτό ισχύει και στη σχέση μητέρας – κόρης, λέει η ειδικός.
Η μη επίλυση της σύγκρουσης μπορεί να έχει απρόβλεπτες συνέπειες. «Αν δεν αντιμετωπίσεις τη μαμά σου (ή τον μπαμπά σου) για να επιλύσεις τη σύγκρουση, θα κουβαλήσεις τα ίδια μοτίβα συμπεριφοράς στις μελλοντικές σου σχέσεις», είτε πρόκειται για τους φίλους, για τον σύντροφο ή για το αφεντικό σου, λέει η Mintle.
«Το να ξεκαθαρίσεις τη σχέση σου με τη μαμά σου είναι το καλύτερο δώρο που μπορείς να κάνεις στην κόρη σου», επισημαίνει.
- Μπες στη θέση της
Η Mintle χαρακτηρίζει την εμπάθεια ως «διεύρυνση του οπτικού πεδίου». Είναι σαν να έχεις μια απλή φωτογραφική μηχανή που σου προσφέρει ένα περιορισμένο οπτικό πεδίο, ενώ χρησιμοποιώντας έναν ειδικό φακό [εμπάθεια] μπορείς να απολαύσεις μια πανοραμική θέα.
Μετέφερε αυτό το παράδειγμα στη σχέση μητέρας – κόρης. Αν είσαι κόρη, σκέψου τη μητέρα σου σαν μια γυναίκα με «τις δικές της πληγές και τα τραύματα», που γεννήθηκε και μεγάλωσε σε μια διαφορετική γενιά με διαφορετικές αξίες και δύσκολες οικογενειακές σχέσεις, λέει η Mintle.
Γι’ αυτό, ανταποκρίσου στα αισθήματα της μαμάς σου ή της κόρης σου με εμπάθεια και πρότεινε έναν συμβιβασμό, συμβουλεύει η Cohen-Sandler. Για παράδειγμα, αν μια μητέρα θέλει πραγματικά να βρεθεί με την κόρη της, αντί να πει «Σταμάτα να με ζαλίζεις, έχω δουλειές», είναι προτιμότερο να πει: «Ξέρω πόσο θέλεις να βγούμε και μακάρι να μπορούσα αλλά έχω πολλή δουλειά αυτή την εβδομάδα, μπορούμε να το κανονίσουμε για την επόμενη;».
- Μάθε να συγχωρείς
Κατά την Mintle η συγχώρεση είναι μία «προσωπική πράξη». Διαφέρει από την επανένωση στην οποία συμμετέχουν και οι δύο μεριές και δεν είναι πάντα δυνατή. Το να συγχωρείς κάποιον δε σημαίνει ότι απαλείφεται αυτό που συνέβη και δεν είναι ισοδύναμο της παραδοχής, της αποδοχής ή του ευτελισμού των συνεπειών, λέει.
Η Mintle θεωρεί τη συγχώρεση το κλειδί της ευεξίας και στη σχέση μητέρας – κόρης. «Συμβουλεύω διαρκώς τις κόρες να συγχωρούν τις μητέρες τους για να μπορούν να είναι υγιείς, αφού η δύναμη της συγνώμης ωφελεί το άτομο που συγχωρεί».
(Σε μια σχετική υποσημείωση η Mintle υποστηρίζει ότι «όσο καλύτερα μπορείς να συγχωρέσεις, τόσο πιο γρήγορα μπορείς να διορθώσεις το πρόβλημα»).
- Χρησιμοποίησε ισχυρισμούς που ξεκινούν με το «εγώ», αντί να είσαι επικριτική.
Η Η Η Cohen-Sandler λέει ότι για παράδειγμα, μπορείς να πεις «Εγώ αισθάνομαι έτσι ή αυτό με κάνει να νιώθω έτσι». Παρομοίως, απόφυγε τον σαρκασμό και την ειρωνεία γιατί μπορούν εύκολα να γίνουν αντικείμενο παρεξήγησης, να αφήσουν πληγωμένα αισθήματα και να χειροτερέψουν την κατάσταση.