Η ενδομητρίωση είναι μία κατάσταση κατά την οποία ο ιστός που βρίσκεται μέσα στη μήτρα, μεγαλώνει σε άλλα σημεία του σώματος, πχ. μπορεί να προσκολληθεί στις ωοθήκες, τις σάλπιγγες, στο εξωτερικό της μήτρας, το έντερο, ή σε άλλες εσωτερικές δομές δημιουργώντας συμφύσεις. Με τις ορμονικές αλλαγές που συντελούνται κατά τη διάρκεια του έμμηνου κύκλου, αυτός ο ιστός σπάει προκαλώντας επώδυνες ουλές.
Η ενδομητρίωση έχει παρατηρηθεί ότι είναι πιο κοινή σε γυναίκες που είναι 30-40 ετών, που δεν έχουν παιδιά, που έχουν διάρκεια περιόδου μεγαλύτερη των 7 ημερών, που έχουν κύκλο μικρότερο των 28 ημερών, που είχαν την πρώτη περίοδο τους πριν από τα 12 χρόνια ή που έχουν συγγενή πρώτου βαθμού με ενδομητρίωση.
Τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης
Το πιο κοινό σύμπτωμα της ενδομητρίωσης είναι ο πόνος πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την περίοδο που για ορισμένες γυναίκες μπορεί να είναι πολύ έντονος και να εμφανίζεται κατά τη διάρκεια ή μετά το σεξ, με την ούρηση ή την κίνηση του εντέρου. Σε ορισμένες περιπτώσεις προκαλεί χρόνιο πόνο της πυέλου και της μέσης. Βέβαια, υπάρχουν πολλές γυναίκες με ενδομητρίωση που έχουν λίγα ή και καθόλου συμπτώματα, καθώς αυτά εξαρτώνται από το σημείο στο οποίο έχει προσκολληθεί ο ιστός.
Οι πιο συχνές αιτίες της ενδομητρίωσης
Οι γιατροί δεν γνωρίζουν γιατί ο ενδομητριακός ιστός μεγαλώνει έξω από τη μήτρα, αλλά υπάρχουν αρκετές θεωρίες. Η κληρονομικότητα παίζει ρόλο και επίσης ενδέχεται κάποια ενδομητριακά κύτταρα να υπάρχουν από τη στιγμή της γέννησής μας. Τα κύτταρα αυτά μπορούν μεταφερθούν μέσω του αίματος στην πύελο κατά τη διάρκεια της περιόδου, ή με την καισαρική τομή κατά τον τοκετό, και αν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού δεν είναι γερό αποτυγχάνει ν’ απομακρύνει τα κύτταρα που έχουν μετακινηθεί τυχαία.
Έχεις σίγουρα ενδομητρίωση; Πως θα πάρεις έγκυρη διάγνωση…
Ενδομητρίωση ή μήπως …
…κράμπες; Οι περισσότερες γυναίκες υποφέρουν από μέτριο πόνο κατά τη διάρκεια της περιόδου και ανακουφίζονται λαμβάνοντας φάρμακα ευρείας κυκλοφορίας. Αν ο πόνος κρατάει περισσότερο από δύο μέρες, σε δυσκολεύει στις καθημερινές δραστηριότητες ή συνεχίζει μετά το τέλος του κύκλου, τότε θα έπρεπε να επισκεφθείς ένα γιατρό. Η ενδομητρίωση μπορεί επίσης να προκαλέσει πόνο στη μέση.
… ινομυώματα;
Η ενδομητρίωση αποτελεί αιτία έντονου πόνου περιόδου αλλά αυτό δεν αποκλείει ο πόνος να οφείλεται σε ινομυώματα, καλοήθεις μάζες του μυϊκού ιστού της μήτρας. Τα ινομυώματα μπορούν να προκαλέσουν δυνατές κράμπες και μεγαλύτερη ροή αίματος κατά τη διάρκεια της περιόδου. Ο πόνος της ενδομητρίωσης ή των ινομυωμάτων ενδέχεται να εμφανιστεί σε άλλες στιγμές μέσα στο μήνα.
Αναζήτησε τη σωστή διάγνωση για την ενδομητρίωση
Για να γίνει σωστή διάγνωση της ενδομητρίωσης, μπορείς να παρατηρήσεις τα συμπτώματα, δηλαδή: πότε πονάς, πόσο πολύ πονάς, πόσο διαρκεί ο πόνος, οποιαδήποτε αλλαγή ή επιδείνωση του πόνου, πόνος που εμποδίζει τις καθημερινές δραστηριότητες, πόνος κατά τη διάρκεια του σεξ, την κίνηση του εντέρου ή την ούρηση.
Εξέταση πυέλου
Ο γιατρός σου θα εξετάσει την πύελο για να ελέγξει τις ωοθήκες, τη μήτρα και τον τράχηλο για οτιδήποτε ύποπτο. Μια εξέταση μπορεί να φανερώσει κύστες ωοθηκών ή εσωτερικές ουλές που ενδεχομένως οφείλονται στην ενδομητρίωση. Ακόμα, ο γιατρός θα ψάξει για οποιαδήποτε άλλη κατάσταση είναι ικανή να προκαλέσει συμπτώματα όμοια με της ενδομητρίωσης.
Απεικόνιση πυέλου
Παρότι δεν είναι δυνατό να γίνει διάγνωση ενδομητρίωσης αποκλειστικά βάσει των τεχνικών απεικόνισης, ο γιατρός σου μπορεί να σε παραπέμψει σε υπέρηχο, αξονική ή μαγνητική τομογραφία για να έχει μια καλύτερη εικόνα της κατάστασης και να εντοπίσει μεγαλύτερες ενδομητριακές μάζες ή κύστες.
Λαπαροσκόπηση
Η λαπαροσκόπηση είναι η μοναδική σίγουρη μέθοδος διάγνωσης της ενδομητρίωσης. Ο χειρούργος διογκώνει την κοιλιακή χώρα εισάγοντας αέρα μέσω μιας μικρής τομής στον ομφαλό από την οποία εισχωρεί το λαπαροσκόπιο, ένα εργαλείο οπτικής παρακολούθησης. Ο χειρούργος μπορεί, έτσι, να συλλέξει μικρά κομμάτια ιστού για να επιβεβαιώσει τη διάγνωση με βιοψία, την εξέταση δηλαδή των ευρημάτων στο εργαστήριο.
Πως θεραπεύεται η ενδομητρίωση…
Οι επιλογές σου για τη θεραπεία της ενδομητρίωσης
Παυσίπονα
Παυσίπονα φάρμακα, όπως ακεταμινοφαίνη, και μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη σκευάσματα, όπως ιβουπροφαίνη ή ναπροξένη, συχνά βοηθούν ν’ ανακουφιστεί ο πόνος και οι κράμπες της ενδομητρίωσης. Παρόλα αυτά, τα φάρμακα στοχεύουν στα συμπτώματα και όχι στην αιτία της πάθησης.
Αντισυλληπτικά χάπια
Τα αντισυλληπτικά χάπια ελέγχουν τα επίπεδα οιστρογόνου και προγεστερόνης, κάνοντας τον έμμηνο κύκλο πιο σύντομο κι ελαφρύ γεγονός που συχνά μειώνει τον πόνο της ενδομητρίωσης. Ο γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει χάπια συνεχούς λήψης (χωρίς διάλειμμα στη διάρκεια της περιόδου), ή μόνο προγεστερόνη σε χάπια ή ενέσιμη. Να θυμάσαι ότι αν σταματήσεις τα χάπια η ενδομητρίωση ενδέχεται να επιστρέψει.
Άλλες ορμονο-θεραπείες
Αυτή η κατηγορία φαρμάκων μιμείται την εμμηνόπαυση κι εξουδετερώνει την ενδομητρίωση διακόπτοντας την περίοδο. Μπορούν να προκαλέσουν εξάψεις, κολπική ξηρότητα, κόπωση, αλλαγές στη διάθεση και απώλεια οστών. Οι παρενέργειες περιλαμβάνουν αύξηση βάρους, ακμή, τριχοφυΐα προσώπου, αλλαγή στη φωνή και τη διάθεση, και προβλήματα στη γέννα.
Λαπαροσκοπική αφαίρεση
Με τη λαπαροσκοπική επέμβαση, ο χειρούργος μπορεί ν’ αφαιρέσει ορατές ενδομητριακές μάζες ή ουλώδη ιστό προσφέροντας στην ασθενή άμεση ανακούφιση από τον πόνο. Βέβαια, ένα χρόνο μετά την επέμβαση το 45% περίπου των γυναικών ξαναπαρουσιάζουν τα συμπτώματα και οι πιθανότητες αυξάνουν προοδευτικά με τον καιρό. Για καλύτερα αποτελέσματα μετά την επέμβαση συστήνεται η ορμονο-θεραπεία.
Χειρουργική αποκατάσταση
Τα πιο σοβαρά περιστατικά ενδομητρίωσης ενδέχεται ν’ απαιτήσουν λαπαροτομία ή ανοιχτή χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση των μαζών, ή ακόμα και υστερεκτομή (αφαίρεση της μήτρας και μέρους ή όλων των ωοθηκών). Παρότι η επέμβαση έχει μεγάλο ποσοστό επιτυχίας, η ενδομητρίωση υποτροπιάζει στο 15% των χειρουργημένων γυναικών.
Ενδομητρίωση και εγκυμοσύνη
Μερικές φορές το πρώτο – ή και μοναδικό σημάδι – της ενδομητρίωσης είναι η δυσκολία σύλληψης. Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν αποτελεσματικές ιατρικές θεραπείες για την καταπολέμηση της υπογονιμότητας και η ίδια η εγκυμοσύνη είναι ικανή ν’ ανακουφίσει ορισμένα από τα συμπτώματα.
Παρά την ενδομητρίωση πολλές γυναίκες καταφέρνουν να μείνουν έγκυες χωρίς δυσκολία, ενώ και η λαπαροσκοπική χειρουργική μπορεί να βελτιώσει σημαντικά το ποσοστό εγκυμοσύνης σε γυναίκες με ήπια έως μέτρια ενδομητρίωση. Σε σοβαρές περιπτώσεις ενδομητρίωσης η εγκυμοσύνη επιτυγχάνεται με εξωσωματική γονιμοποίηση.